زنان تاثیر گذار ایرانی: مریم عمید سمنانی

مریم عمید سمنانی ملقب به  مزین السلطنه یکی دیگر از زنان برجسته و تاثیرگذار دوران آغازی موج آزادی خواهی ایران در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم تاثیر فراونی در بیداری بانوان و آگاهی آنان از حقوق خود در جامعه داشته است

وی فرزند میر سید رضی سمنانی ، رئیس‌الاطباء از پزشکان دربار و طبیب مخصوص قشون ناصرالدین شاه قاجار بود که در سمنان چشم بر جهان گشود. مریم تحصیلات اولیه را نزد پدرش که مردی فاضل و روشنفکر بود به انجام رساند و از همان کودکی از خود ذهنی جستجوگر و علاقمند به فراگرفتن علوم نشان میداد. در نوجوانی مطالب بسیاری از تحولات فرهنگی و اجتماعی در اروپا مطلع شد و با علاقه ای که به این تحولات در جامعه خارجی داشت در اولین فرصت به آموزش زبان فرانسه پرداخت و با آموختن فرانسه چندین کتاب از آن زبان به فارسی ترجمه و منتشر کرد.
او در شانزده سالگی ازدواج ناموفقی با عماد السلطنه سالور، یکی از شاهزادگان قاجار کرد که پس از یک سال بجدایی انجامید، چند سال بعد با قوام الحکما که مردی متجدد و آزادمنش بود ازدواج کرد. قوام الحکما بر عکس شوهر قبلی یکی از مشوقین جدی فعالیت های فرهنگی و اجتماعی وی بود. پس از فوت او، مریم دیگر ازدواج نکرد

مریم عمید در سال ۱۲۹۲ خورشیدی روزنامه ای بنام "شکوفه" منتشر کرد. در این نشریه تساوی حقوق زن و مرد در جامعه و خانواده مطرح و مورد بحث و تاکید قرار می گرفت. علاوه بر آن روزنامه حاوی مقالات  انتقادی و آموزشی در جنبه های گوناگون زندگانی زنان، تا مدتی همراه با کاریکاتوری مرتبط با هر یک از مقاله ها چاپ میشد. در این مقالات ضرورت آموزش و پرورش دوشیزگان با تاسیس مدارس دخترانه، حقوق بانوان، مبارزه با خرافات که بیشتر گریبانگیر زنان در خانواده ها بود، خطرات طب خانوادگی در مقابل استفاده از پزشکان تحصیل کرده، آموزش های بهداشتی برای کودکان و مادران به رشته تحریر در می امد. جالب است که، با وجود آنکه نشریه "شکوفه" در تمام مقالات به آموزش و پرورش دوشیزگان، اخلاق و اداب معاشرت زنان در خانواده ها توجه خاص داشته است باز می توان روش برخورد این روزنامه را در طی سالهای انتشار به دو بخش تقریباً متمایز تقسیم کرد. به این ترتیب که از آغاز تا شماره ۱۰ سال دوم "شکوفه"  که بیشتر مقالات آن به ترویج و تشویق آموزش دختران، نحوه زندگانی و فرهنگی خانوادگی زنان، با تاکید مکرر به ضرورت تاسیس مدارس دخترانه اختصاص داشته است، و بخش دوم آن نشریه از شماره ۱۰ به بعد که مطالب مربوط به "انجمن خواتین"  که در سال ۱۹۰۵ میلادی توسط مدیران مدارس دخترانه، در آغاز با هدف مبارزه با ورود اجناس خارجی و استفاده از تولیدات داخلی تشکیل شده بود، و بعد از مدتی مطالب گوناگون سیاسی و اقتصادی مملکت عملا به اهداف آن اضافه گردید. روزنامه "شکوفه" با مقالات انتقادی تند و انتشار منظم مطالب مربوط به آن، تا حد زیادی تبدیل به سخنگو و ارگان "انجمن خواتین" گردیده نقش زنان در تحولات  سیاسی مملکت را مورد بحث قرار داده است. لیکن باید اذعان کرد که در هر دو دوران متن و مضمون مطالب و مقالات اهمیت مدارس دخترانه و تحصیل دختران و سایر امور فرهنگی و اجتماعی زنان، اصل و روح تمام نوشته ها را در بر می گیرد

علاوه بر این فعالیت ها، مریم در سال ۱۹۱۱ میلادی مدرسه دخترانه ای را بنام " مزینیه " تاسیس نمود. این مدرسه در دو واحد جداگانه تشکیل گردید. در یکی از این دو واحد که "دارالعلم" نامیده شد، علوم مختلف از جمله خواندن و نوشتن فارسی، تاریخ، جغرافیا، ریاضیات و زبان فرانسه تدریس می شد و در واحد دوم به نام "دارالصنایع" بانوان با فنون و حرفه هایی که می توانست برای آنها استقلال مالی ایجاد کند مانند خیاطی، قالی بافی، بافندگی های مختلف و دیگر فنون و کارهای دستی علاوه بر خواندن و نوشتن فارسی آموخته میشد

مریم عمید، پس از یک عمر پر تلاش و موفق در تاثیر گذاری در روند جنبشهای فرهنگی و اجتماعی بانوان، در سپتامبر ۱۹۱۹ در طی سفری به زادگاه خود سمنان دچار حمله قلبی شده جان به جان آفرین تسلیم کرد

---

با استفاده از اثار زیر

References:

• "The First Iranian Female Journalist." In Farsi. Beytoote Magazine. 
• Ansary, Nina. "Exemplary Women From Iran: Excerpted from Jewels of Allah: The Untold Story of Women in Iran." Revela Press. Los Angeles. 2015.
• "Maryam Amid Semnani." Wikipedia. CC SA BY 3.0 ​