زنان تاثیر گذار ایرانی: طوبی آزموده

بانو طوبی (توبا) آزموده، موفق ترین زن در اجرای برنامه های ایجاد مدارس دختران و سواد آموزی زنان بزرگ سال در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم همراه با جنبش آزادی خواهان که منجر به انقلاب مشروطیت شده است می باشد

وی فرزند میرزا حسین خان سرتیپ بود که در سال ۱۲۵۷ (۱۸۷۸ میلادی) در تهران چشم بر جهان گشود. و در سن ۱۴ سالگی به ازدواج عبدالحسین خان میرپنج از صاحب منصبان قشون در آمد. پس از ازدواج تحت نظر و تعلیم معلمان خصوصی یا سرخانه به تحصیل زبان و ادبیات فارسی، عربی و فرانسه پرداخت و هر سه را به خوبی آموخت. وی که طی تحصیلات خود با تحولات کشورهای اروپایی، بخصوص فرانسه آشنایی یافته بود، مانند سایر بانوان آزادی خواه تنها راه تحول اجتماعی و رهایی زنان را در ایجاد مدارس دخترانه و سواد آموزی زنان تشخیص داده بود. ضمنا با آگاهی از مخالفت جدی جامعه مردسالار سنتی و روحانیون که اصولا دشمن آموزش حتی مخالف سواد خواندن و نوشتن برای زنان بودند، تصمیم به تاسیس مدرسه دخترانه با توجه به این مسائل و مشکلات که کلا جنبه مذهبی داشت گرفت. و در این راستا، در مرحله اول کلاس هایی برای سواد آموزی زنان بزرگ سال (اکابر) ایجاد کرد و سپس در سال ۱۲۸۶ خورشیدی (۱۹۰۷ میلادی) دبستان دخترانه ای به اسم "ناموس" که در عرف جامعه مرادف با عفت و نجابت زنان تلقی میشود تاسیس کرد. در عین حال تدریس قران و تعلیمات دینی را در برنامه های درسی مدرسه گنجاند و احادیثی از بزرگان دین را در تشویق مسلمانان اعم از زن و مرد برای کسب دانش یافته، در نوشته هایی بر دیوار های مدرسه نصب نمود. علاوه بر آن یک مجلس روضه خوانی نیز در سال برای مدرسه در نظر گرفته به اجرا درآورد. به این طریق با استفاده از سلاح مذهب که همیشه بر علیه تاسیس مدارس به کار گرفته میشد، توانست با موفقیت با این مسئله برخورد کرده به حیات مدارس دخترانه ادامه دهد، بطوریکه در عرض ۸ سال پس از تاسیس اولین دبستان دخترانه، با اضافه کردن مدرسه متوسطه یا دبیرستان توانست آنها را به ۶ مدرسه و تعداد شاگردان آنها را به ۳۴۷۴ دانش آموز برساند. گفتنی است که مدارس "ناموس" در آغاز در خیابان فرمانفرما قرار داشت سپس با گسترشی که یافته بود به خیابان شاهپور (حافظ فعلی) نزدیک میدان حسن آباد که در آن زمان از محلات بالای شهر محسوب میشد، منتقل گردید. و در سال ۱۳۰۷ خورشیدی (۱۹۳۰ میلادی) در آن محل اولین گروه دختران دیپلمه از دبیرستان "ناموس" فارغ التحصیل شدند
 
خانم آزموده در این مدت علاوه بر افزودن تعداد مدارس، با تلاش شبانه روزی برای بالا بردن کیفیت آموزشی آن موفق شد این مجموعه را به سرعت به یکی از مهمترین و مجهزترین مراکز تعلیمات ابتدایی و متوسطه آموزشی دختران و بیداری تعداد بسیاری از زنان در خانواده ها درآورد. بطوریکه به نظر کارشناسان فرهنگی همانطوریکه میرزا حسن رشدیه به عنوان بنیان گذار مدارس پسرانه فعلی در ایران شناخته شده است، می توان خانم آزموده را اولین پایه گذار سیستم تعلیمات مدرسه دخترانه کنونی در ایران به شمار آورد.
 بانوی گرامی، مبارز راه آزادی، و یکی از پایه گذاران آموزش و پرورش دختران در ایران زمین سر انجام در سال ۱۳۱۵ مطابق با ۱۹۳۶ میلادی پس از یک عمر خدمات فرهنگی و اجتماعی در تهران به دیار باقی شتافت

---

با استفاده از آثار زیر

References:

• Milani, Farzaneh. "Veils and Words: The Emerging Voices of Iranian Writers."  Page 56. I.B.Tauris & Co Ltd. Publishers. London. NY.
• "Tuba Azmudeh." Wikipedia. CC BY SA 3.0
• "Tuba Azmudeh." Farsi Wikipedia. CC BY SA 3.0

​