مشکل حکومت اسلامی با اهل طریقت چیست؟

با درگیریهای شدید  اخیر دراویش گنابادی با نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی و  رفتار خشن مستمر حکومت اسلامی با دراویش و عرفا، این سوال پیش می آید، که مشکل این حکومت با اهل طریقت چیست؟

بر خلاف انچه که گفته میشود، صوفیان یک فرقه نیستند، بلکه تصوف، درویشی و عرفان بر آمده از  نوعی طریقت و روش است که در مذهب شیعه و سنی نیز وجود دارد. در تعریف تصوف، نظرات گوناگونی ابراز شده است، لیکن در حقیقت اصول تصوف و عرفان بر پایه طریقه ایست که بر اساس ان شناخت خالق جهان، کشف حقایق هستی و پیوند انسان ها و حقیقت فقط با تنظیف نفس از طریق سیر و سلوک باطنی و عرفانی، و نه از راه استدلال عقلی امکان پذیر است. نفس خویشتن در این بین موضوعیت ندارد. نیست  شدن خود، و پیوستن به روح ابدی هستی از راه کنترل نفس و ترک علایق دنیوی و ریاضت امکان پذیر خواهد بود. بسیاری از عرفا و صوفیان بزرگ از  جمله مولانا، شیخ محمود شبستری، شهاب الدین سهروردی، شیخ ابو سعید ابلخیر ، سعدی و حافظ شیرازی این راه عشق و طریقت را پیموده اند. 

در آغاز قرن ۱۶ میلادی، زمانی که صفویه به قدرت رسیدند، صوفیان در سر تا سر خاورمیانه وجود فعال و گسترده ای داشته اند، بطوریکه حتی پادشاهان صفوی، از بازماندگان شیخ صفی الدین، قطب صوفیان، خود در آغاز صوفی بوده اند. لیکن، به دلایل گوناگون از جمله ضرورت تمرکز قدرت  در اپراطوری عظیم صفوی، صوفیان را کنار زده در عوض مذهب شیعه دوازده امامی را مذهب رسمی ایران اعلام کرده اند. در ان دوران بود که روحانیت شیعه نفوذ و قدرت فوقالعاده ای به دست اورد و با استفاده  از این قدرت، روحانیون توانستند با تبلیغات منفی و خشونت بسیار، صوفیان را سرکوب کنند. جالب است که اهل تصوف در دوران حکومت صفویان، که خود با کمک صوفیان به سلطنت رسیده بودند، متحمل شدید
ترین صدمات گردیدند
​
بعد از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، حکومت اسلامی از وحشت گسترش نفوذ اهل تصوف،  همواره عرفا و صوفیان را خطر بزرگی برای خود دانسته بطور جدی با ان به مبارزه پرداخته است. برخورد اخیر نیروهای حکومت اسلامی با دراویش گنابادی به دلیل انکه این دراویش که پیرو شاه نعمت الله ولی عارف و صوفی نام اور قرن چهاردهم میلادی هستند، و معتقدند که اسلام نه بر مدار "فقه" بلکه بر مدار "عشق" می گردد. بر اساس این عقیده صوفیان نعمت الاهی باور دارند که از خود گذشتگی، سخاوت، گستردگی دیدگاه معنویت و تحمل و تعاون با مذاهب دیگر راه طریقت است. درویشان گنابادی، در مراسم خود مانند مولانا از موسیقی و اشعار عارفانه استفاده می نمایند.
 
بدیهی است که این باورها با عقاید روحانیت حکام سنخیت نداشته، با ان به مبارزه پرداخته اند، و در این مبارزه حسینیه های انان را همراه با خانقاهای پیروان طریقت های دیگر تخریب کرده و پس از ضرب و جرح فراوان، رهبران انها را به عناوین مختلف به زندان کشانده اند. اخرین برخورد با درویشان گنابادی، این روش بی خردانه و تاسف بار حکومت به جایی رسیده است که یکی از فرماندهان نیروی انتظامی خودداری از استفاده از موشک ار.پی.جی. را برای انهدام خانه پیر این طریقت کرامت اسلامی نامیده است.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
با استفاده از اثار زیر
* “Mysticism in Iran: The Safavid Roots of a Modern Concept” by Ata Anzali;
​*  UNHCR, The UN Refugee Agency. “Iran: Information about the Gonabadi dervishes…”;
*  دویچه وله فارسی. مقاله: مشکل جمهوری اسلامی با دراویش گنابادی چیست؟