زنان تاثیر گذار ایرانی: فرخ رو پارسا

فرخ رو پارسا، بانوی فرهیخته، مبارز راه آزادگی که همواره در قلب آزاد اندیشان و آزادگان ایران جای خواهد داشت، در نیمه شب آغاز فروردین ماه ۱۳۰۱ (۱۹۲۲ میلادی) در یکی از باغات اطراف قم از مادری برازنده، نویسنده و روزنامه نگار، مبارز در راه آزادی زنان و رفع حجاب بانوان و پدری آزاداندیش و دانش پژوه دیده بر جهان گشود. هنگام تولد فرخ رو، فخرآفاق، مادر وی، به دلیل مقاله ای که به عنوان " لزوم تعلیم و تربیت مساوی دختران و پسران" نوشته بود، لایه قشری جامعه و طبعا اکثریت روحانیون را سخت براشفته، با وجود موفقیت نسبی آزادی خواهان در انقلاب مشروطیت، دولت قوام السلطنه را مجبور کرد تا وی را همراه با خانواده اش از تهران تبعید کند. دولت ناچار به تبعید آنان شد ولی قم را که فقط چند ساعت با تهران فاصله دارد برای سکونت آنها در نظر گرفت، و پس از تولد نوزاد آنها، فرخ رو، با دخالت میرزا حسن خان مستوفی (مستوفی الممالک) رئیس الوزرای بعدی، تبعید آنها رفع شده به تهران بازگشتند

فرخ رو پارسا تحصیلات اولیه خود را طبق معمول در ۷ سالگی آغاز کرد، ابتدایی را در دبستان هما و متوسطه را در دانشسرای مقدماتی که به تربیت معلم برای مدارس اختصاص داشت گذراند. ضمنا وی در سال ۱۳۲۱ در ضمن تحصیل در دانشسرای مقدماتی با احمد شیرین سخن ازدواج کرد. و بعد از اخذ دیپلم با درجه اول از دانشسرای مقدماتی در دانشسرای عالی اسم نوشت و پس از سه سال در آنجا به اخذ لیسانس در رشته علوم طبیعی توفیق یافت. و بلافاصله به عنوان دبیر بیولوژی در دبیرستانهای تهران استخدام، و مشغول بکار شد. در عین حال در دانشکده پزشکی تهران ثبت نام کرد و پس از اتمام دوران تحصیل در دانشکده پزشکی با اخذ درجه دکترا از دانشگاه  تهران وارد جامعه شد. لیکن با علاقه وافری که به مبارزات و امور فرهنگی داشت طبابت را کنار گذاشت و در وزارت فرهنگ تمام وقت مشغول بکار شد. در این دوران به همراه تعدادی از همکاران "انجمن بانوان فرهنگی" را برای دختران دبیرستانی تاسیس کرد، و در سال ۱۳۳۷ به عضویت شورای همکاری جمعیت های بانوان انتخاب گردید

دکتر فرخ رو پارسا در سال ۱۳۳۹ با افتتاح دانشگاه ملی ایران (دانشگاه شهید بهشتی کنونی) به مدیر کلی دبیرخانه دانشگاه ملی منصوب شد. و در سال ۱۳۴۴ مطابق با ۱۹۶۳ میلادی به وکالت مجلس شورای ملی انتخاب گردید. و بلافاصله موضوع حق رأی و انتخاب بانوان را در انتخابات مجلس شورای ملی مطرح کرده با کسب حمایت از محمد رضا شاه آنرا با جدیت تمام تعقیب کرد و سرانجام بانوان ایران طی آنچه به انقلاب شاه و ملت شهرت یافت به این حق مهم دسترسی یافتند. علاوه بر آن فرخ رو پارسا یکی از جدی ترین و موثرترین وکلا در تدوین لوایح و به تصویب رساندن قوانین مربوط به حقوق زنان در خانواده و موقعیت آنان در مقابل شوهران خود بعد از طلاق، و بسیاری از لوایح و قوانین مصوبه دیگر در مورد حقوق زنان بوده است

وی در سال ۱۳۴۴ خورشیدی (۱۹۶۳ میلادی) به معاونت وزارت آموزش و پرورش منصوب شد و در پنجم شهریور ۱۳۴۷ مطابق با  ۷ اوت ۱۹۶۸ میلادی در کابینه عباس هویدا به عنوان وزیر آموزش و پرورش وارد کابینه گردید. او در تاریخ ایران اولین زنی است که به مقام وزارت دست یافته است

یکی از اولین اقدامات وی بعد از وزارت، موظف کردن تمام دانش آموزان مدارس ابتدایی و متوسطه دخترانه به پوشیدن لباسهای متحد الشکل بوده است که به برازندگی و شخصیت فرهنگی و در عین حال به احساس تساوی موقعیت اجتماعی دانش آموزان کمک می کرد. در این دوران ۱۰۰ مدرسه مدرن در سرتاسر ایران ساخته شد و تعداد بسیار زیاد و بی سابقه ای از بانوان تحصیل کرده به عنوان دبیر و آموزگار استخدام شدند

یکی دیگر از کارهای مهم فرخ رو پارسا در دوره وزارت، برنامه "تغذیه رایگان" بود که برای توزیع مواد غذایی بین افراد خانواده های کم درآمد، بخصوص تغذیه رایگان دانش آموزان مدارس ابتدایی و متوسطه در سراسر کشور تدوین و با تصویب هیئت دولت به مورد اجرا گذارده شد. حتی منتقدین فرخ رو پارسا قبول داشتند که وی تاثیر فوق العاده ای در پیشرفت فرهنگی دانش آموزان دختر در ایران داشته است

فرخ رو پارسا بعد از انقلاب اسلامی ایران را ترک نکرد و در ایران باقی ماند. وی در ۱۷ بهمن ۱۳۵۷ مطابق با ۱۶ فوریه ۱۹۷۹ در منزل فرزندش واقع در فرمانیه همراه با شوهرش سپهبد شیرین سخن دستگیر و روانه زندان شد. اتهاماتی که بر وی وارد آوردند عبارت بود از "حیف و میل اموال بیت المال، ترویج فساد در وزارت آموزش و پروش، کمک به نشو و نمای فحشا  در مدارس، همکاری با ساواک و اخراج فرهنگیان انقلابی از وزارت فرهنگ." دادگاه با ریاست صادق خلخالی  به عنوان "مفسد فی الارض" یا عامل فساد در زمین، در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۵۹ مطابق ماه می ۱۹۸۰ پس از آنکه یکبار طناب دار پاره شد با شلیک سه گلوله به حیات این بانوی بزرگوار، دانشمند و خدمتگزار فرهنگ ایران زمین خاتمه داده شد. تفو بر تو ای چرخ گردون تفو

---

با استفاده از اثار زیر

Sources:​

• "Farrokhroo Parsa." Wikipedia. CC BY SA 3.0.
• "Farrokhru Parsa." Human Rights & Democracy for Iran: A project of the Abdorrahman Boroumand Center. 
• Jecks, Nikki. "I was Iran's last woman minister." BBC World Service. Wed, 19 August 2009 UK.
• "Farrokhroo Parsa." Farsi Wikipedia. CC BY SA 3.0.